សិល្បៈជាតិ៖ ជារឿយៗ អ្នកនិពន្ធ និងដឹកនាំ ជើងចាស់ ហ្វៃ សំអាង តែងតែបង្ហោះចែករំលែកឱ្យអ្នកគាំទ្របានដឹងពីដំណើរការផលិតភាពយន្តភាគខ្នាតធំជាប្រវត្តិសាស្ត្ររឿង «អប្សរាមហាអង្គរ» មិនថាជាតួអង្គ ឬជាទីតាំងថតនោះឡើយ។ យ៉ាងណាមិញថ្មីៗនេះ នៅពេលដែលលោកបង្ហោះតួអង្គសម្ដែងនិងបង្ហាញអំពីអត្តចរិតរបស់តួអង្គនោះក៏មានអ្នកចាប់អារម្មណ៍ឆ្ងល់ថាហេតុអ្វីបានជាកញ្ញា សឹម ស្រីនិច បែរជាប្រើហូលពិដានមកគ្រងជាសំពត់ស្លៀកទៅវិញ?
ខណៈដែលអ្នកនិពន្ធនិងដឹកនាំល្បីល្បាញបានរៀបរាប់ពីតួអង្គដែលកញ្ញា សឹម ស្រីនិចនឹងត្រូវសម្ដែងមានរហូតដល់ទៅពីរនាក់ដោយម្នាក់ជាព្រះជាយាទីពីរព្រះនាម ពនិតា ប៉ុន្តែដោយសារមានរូបឆោមល្អជាងគេទើបរងការច្រណែនឈ្នានីស ពីព្រះជាយាដទៃទៀត។ ព្រះជាយាអភ័ព្វធ្លាក់ខ្លួនកើតមានដំបៅនិងត្រូវបណ្ដែតពោងពាយតាមស្ទឹង រហូតសោយវិលាល័យ។ ចំណែកតួអង្គម្នាក់ទៀតគឺជាព្រះធីតា អប្សរ ព្រះធីតាដែលមានរូបឆោមល្អស្រស់ស្អាត ហើយមានព្រះភក្ត្រដូចព្រះជាយា ពនិតា បេះបិទ។ ព្រះធីតាអប្សរ មានសមត្ថភាពផ្នែកតន្ត្រីយ៉ាងស្ទាត់ជំនាញមិនថាជាពិណ ឃឹម ទ្រ ខ្លុយ ព្រះរាជវិជ្ជា ដេរប៉ាក់ ជាពិសេសព្រះធីតា អប្សរ មានព្រះរាជទេពកោសល្យ ទ្រង់ព្រះនច្ចារបាំ
អប្សរា ដែលផ្ទៃរឿងទាំងមូលត្រូវបង្ហាញជូនដល់អ្នកទស្សនា។
នៅពីក្រោមការរៀបរាប់ពីតួអង្គរបស់កញ្ញា សឹម ស្រីនិច មានអ្នកបង្ហាញការចាប់អារម្មណ៍ថាហេតុអ្វីបានជាអ្នកនាង សឹម ស្រីនិច បែរជាគ្រងហូលពិដានមកធ្វើជាសំពត់ស្លៀកទៅវិញ? ឯអ្នកខ្លះទៀតបានលើកឡើងថាប្រហែលជាមានហេតុផលអ្វីហើយមើលទៅ។ ប៉ុន្តែមិនឃើញមានអេដមីនរបស់ផេកលោក ហ្វៃ សំអាង ឆ្លើយតបចំពោះចម្ងល់នេះនៅឡើយ។ ការស្លៀកហូលពិដានរបស់កញ្ញានេះក៏មិនបានបញ្ជាក់ថាជាឈុតប្រើនៅក្នុងរឿងអប្សរមហាអង្គរនោះដែរ គ្រាន់តែបើមើលតាមការតុបតែងកាយនេះអាចជាការថត Fitting ឈុតសំលៀកបំពាក់ប្រើប្រាស់ក្នុងសាច់រឿងក៏ថាបាន ព្រោះតួអង្គនីមួយៗសុទ្ធតែគ្រងនូវឈុតសំលៀកបំពាក់ និងគ្រឿងតុបតែងកាយសុទ្ធស្ថិតតែក្នុងរចនាបទសម័យអង្គរទាំងអស់។ ទោះជាយ៉ាងនេះក្ដីក៏មិនអាចសន្មតបានទាំងស្រុងនោះដែរលុះត្រាតែមានការឆ្លើយតបនិងបញ្ជាក់ពីលោក ហ្វៃ សំអាង ជាមុនសិន។
តើអ្វីទៅជាហូលពិដាន? តើហូលពិដាននេះមានលក្ខណៈពិសេសអ្វីខ្លះ?
ពាក្យថាហូល ត្រូវបានប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរស្គាល់ ហើយប្រើប្រាស់ជាទូទៅសម្រាប់យកមកធ្វើជាសំលៀកបំពាក់។ ប៉ុន្តែក្រៅពីសំលៀកបំពាក់ហើយនោះ ខ្មែរយើងនៅមានហូលមួយប្រភេទទៀតដែលប្រើប្រាស់ សម្រាប់ធ្វើជាពិដាន។
យោងតាមការរៀបរាប់ពី លោក ផេង សុផល ម្ចាស់ជ័យលាភីលេខ១សិល្បៈតម្បាញសូត្រនៃមហោស្រពសិល្បៈជាតិលើកទី១៧ បានប្រាប់វិទ្យុផ្កាឈូកនាពេលកន្លងទៅថា ហូលពិដាន អាចដាក់តាំងនៅលើពុទ្ធបដិមាករ ដើម្បីការពារធូលី ដីធ្លាក់មកលើពុទ្ធបដិមា ដែលនៅក្នុងប្រវត្តិខ្មែរយើងពីដើម ពិដានត្រូវបានគេធ្វើជារឿង ភាគច្រើនគឺទាក់ទងនឹងពុទ្ធប្រវត្តិ។ បន្ទាប់ពីគេធ្វើហើយ គេយកពិដានដែលយើងធ្វើហ្នឹងយកទៅប្រគេនលោក លោកអាចចងព្យួរនៅក្នុងវិហារ ដើម្បីជាការតាំងសម្រាប់ការគោរព ការបូជាចំពោះពុទ្ធសាសនា ដើម្បីបានសេចក្ដីសុខ។ ប៉ុន្តែនៅសម័យក្រោយឥឡូវនេះ ភាគច្រើនគឺអត់ស្គាល់ទេថាតើហូលពិដានជាហូលអីទៅ? ជួនកាលពិដានគេគិតថាជាពិដានផ្ទះទៅវិញ។
“ហូលពិតាន” ក្នុងពេលបច្ចុប្បន្នអាចថា មានមនុស្សភាគតិចណាស់ដែលស្គាល់ តែបើពាក្យថា “ព្រះបត់” អាចមានមនុស្សមួយចំនួនធំជាពិសេសចាស់ៗ អាចនឹងស្គាល់ច្រើនជាងក្មេងៗជំនាន់ក្រោយ។
សិល្ប:តម្បាញហូលពិតាន ឬព្រះបត់ គឺជាសិល្ប:តម្បាញមួយមានលក្ខខណ្ឌខុសពីសិល្ប:តម្បាញហូលធម្មតាព្រោះពាក្យ “ពិតាន” សំដៅពីអ្វីៗឋិតនៅខាងលើ អ្វីដែលជាទីគោរព។ ហូលពិតានភាគច្រើនគឺ អ្នកត្បាញយើងច្រើនត្បាញពីរឿងពុទ្ធប្រវត្តិ ឬជារឿងទេវកថាផ្សេងៗឧទ្ទិសថ្វាយព្រះ ពិសេសក្នុងវិស័យពុទ្ធសាសនា ។ ការត្បាញហូលពិតាន គឺគេត្បាញដើម្បីជំនួសការគូរព្រះបត់ គំនូរ ឬចម្លាក់ផ្សេងទាក់ទងនឹងពុទ្ធសាសនានៅក្នុងវត្ត។
