ការបះបោររបស់ក្រុមទាហានស៊ីឈ្នួល Wagner បានកត់សម្គាល់បញ្ហាប្រឈមដ៏ធំបំផុត ចំពោះការគ្រប់គ្រងដ៏យូរអង្វែងរបស់ប្រធានាធិបតីរុស្ស៊ី លោក វ្ល៉ាឌីមៀ ពូទីន និង វិបត្តិសន្តិសុខដ៏ធ្ងន់ធ្ងរបំផុតរបស់ប្រទេស ចាប់តាំងពីលោក ពូទីន បានឡើងកាន់អំណាចក្នុងឆ្នាំ១៩៩៩។ នេះបើយោងតាមការចេញផ្សាយដោយសារព័ត៌មាន CNA នាថ្ងៃចន្ទ ទី២៦ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៣។
ការបះបោរដែលត្រូវបានរំសាយចោលកាលពីចុងសប្តាហ៍ ដែលដឹកនាំដោយប្រធានក្រុម Wagner លោក Yevgeny Prigozhin ដែលបានប្រកាសដកថយភ្លាមៗ បន្ទាប់ពីការដើរឆ្ពោះទៅទីក្រុងមូស្គូ បានធ្វើឲ្យខូចកិត្តិយសរបស់លោក ពូទីន បង្កើនទឹកចិត្តដល់កងទ័ពអ៊ុយក្រែន រួមទាំងបង្កើតភាពច្របូកច្របល់ក្នុងប្រទេស។
តើលោក Yevgeny Prigozhin ជានរណាមានប្រវត្តិយ៉ាងណាខ្លះ?
លោក Prigozhin កាលពីអតីតកាលក្នុងឆ្នាំ១៩៨១ ត្រូវបានតុលាការរុស្ស៊ីកាត់ទោសពីបទប្លន់ និង រំលោភ ហើយត្រូវបានដាក់ទោសឲ្យជាប់ពន្ធនាគាររយៈពេល១២ឆ្នាំ កាលនោះលោកទើបមានអាយុ១៨ឆ្នាំ ទេ។ បន្ទាប់ពីបានរួចចេញពីពន្ធនាគារ, លោកបានបើកអាជីវកម្មលក់ Hot Dog និងក្រោយមកទៀតបានបើកហាងស្រា និងបង្កើតជាភោជនីយដ្ឋានមួយស្ថិតក្នុងក្រុង Saint Petersburg ក្នុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៩០។ ក្នុងស្ថានភាពរកស៊ីនៅទីនោះហើយ, លោក Prigozhin បានស្គាល់លោក ពូទីន ដែលពេលនោះ លោក ពូទីន គឺជាអភិបាលរងក្រុង Saint Petersburg ដែលជាទីក្រុងកំណើតរបស់អ្នកទាំង២។
ប៉ុន្ដែតើវាបានធ្វើឲ្យការកាន់អំណាចរបស់លោក ពូទីន ចុះខ្សោយដែរឬទេ? តើវាអាចប៉ះពាល់ដល់ដំណើរនៃសង្រ្គាមនៅអ៊ុយក្រែនយ៉ាងណា? នេះជាអ្វីដែលអ្នកវិភាគមួយចំនួនបាននិយាយ៖
តើលោក ពូទីន និយាយអំពីជំហររបស់លោកយ៉ាងណា ពេលក្រុមទាហានស៊ីឈ្នួលបះបោរ?
នៅក្នុងសុន្ទរកថា ដ៏ក្ដៅគគុកមួយកាលពីថ្ងៃសៅរ៍ លោក ពូទីន បានប្តេជ្ញាថា នឹងដាក់ទណ្ឌកម្មទៅលើជនល្មើសនៃក្រុមបះបោរ ដោយចោទប្រកាន់ពួកគេថាជា «អំពើបះបោរដោយប្រដាប់អាវុធ» ជាអំពើក្បត់ជាតិ និង សម្រាប់ការរុញច្រានប្រទេសរុស្ស៊ីឲ្យឈានដល់កម្រិតនៃសង្គ្រាមស៊ីវិល។
ទោះយ៉ាងណាក៏ដោយប៉ុន្មានម៉ោងក្រោយមក លោក ពូទីន បានទទួលយកកិច្ចព្រមព្រៀងដែលឈ្មួញកណ្តាល Minsk ផ្តល់ការលើកលែងទោសដល់ប្រធានក្រុមទាហានស៊ីឈ្នួល Wagner និង គ្នារបស់គាត់ ហើយឲ្យលោក Prigozhin និរទេសខ្លួនទៅប្រទេសបេឡារុស្ស។
លោក William Alberque នាយកផ្នែកយុទ្ធសាស្ត្រ បច្ចេកវិទ្យា និងការគ្រប់គ្រងអាវុធនៅវិទ្យាស្ថានអន្តរជាតិសម្រាប់ការសិក្សាយុទ្ធសាស្ត្រ (IISS) បាននិយាយថា ការឆ្លើយតបនេះអាចប៉ះពាល់ដល់ជំហររបស់លោក ពូទីន។
មនុស្សគ្រប់គ្នានៅទីក្រុងមូស្គូកំពុងងឿងឆ្ងល់ថា «ប្រសិនបើ វាជាការបះបោររយៈពេល៥នាទី ហេតុអ្វីបានជាប្រធានាធិបតីនិយាយអំពីសង្គ្រាមស៊ីវិល?»
Nigel Gould-Davies សហការីជាន់ខ្ពស់សម្រាប់ប្រទេសរុស្ស៊ី និងអឺរ៉ាស៊ី នៅវិទ្យាស្ថានអន្តរជាតិសម្រាប់ការសិក្សាយុទ្ធសាស្ត្រ (IISS) និងជាអតីតឯកអគ្គរដ្ឋទូតអង់គ្លេសប្រចាំប្រទេសបេឡារុស បាននិយាយថា «ឧបទ្ទវហេតុនេះ បានធ្វើឲ្យមានការថប់បារម្ភយ៉ាងខ្លាំងចំពោះឥស្សរជនរបស់រុស្ស៊ី»។ វាជាឧទាហរណ៍មួយបន្ថែមទៀត បន្ទាប់ពីការចាប់ផ្តើមនៃការលុកលុយប្រឆាំងនឹងអ៊ុយក្រែន និងការប្រព្រឹត្តដ៏មហន្តរាយនៃសង្រ្គាម បង្ហាញថា មេដឹកនាំដែលមានចរិតលក្ខណៈបុគ្គលដ៏រឹងមាំបំផុតនៃប្រភេទ ពូទីន អាចបាត់បង់សិទ្ធិអំណាច និងឥទ្ធិពលភ្លាមៗ ប្រសិនបើក្រុមឥស្សរជនដ៏សំខាន់ ១ក្រុម ឈប់មានទំនុកចិត្តលើសមត្ថភាពរបស់លោក ក្នុងការរក្សាកប៉ាល់របស់រដ្ឋ និងដើម្បីការពារផលប្រយោជន៍របស់ពួកគេ។ ដូច្នេះវិបត្តិភ្លាមៗ អាចនឹងត្រូវបានបញ្ចៀស ប៉ុន្តែផលវិបាករយៈពេលវែងនឹងផ្ទុះឡើង ហើយកំពុងផ្លាស់ប្តូរទិដ្ឋភាពនយោបាយរបស់រុស្ស៊ី។
លោក Gould-Davies បន្ថែមថា «អ្វីដែលសំខាន់បំផុតនោះគឺថា ការបរាជ័យនៃសង្រ្គាមរបស់រុស្ស៊ី នៅ អ៊ុយក្រែន កំពុងតែវិលវល់កាន់តែខ្លាំងឡើងនៅក្នុងប្រទេសរុស្ស៊ីខ្លួនឯង ហើយចាប់ផ្តើមបង្កើតអស្ថិរភាព និងភាពមិនច្បាស់លាស់ និងការបែកបាក់គ្នានៅក្នុងប្រទេស»។
ថ្លែងទៅកាន់ CNA កាលពីថ្ងៃអាទិត្យ ទីប្រឹក្សាជាន់ខ្ពស់រុស្ស៊ី និង អឺរ៉ុបនៅវិទ្យាស្ថានសន្តិភាពសហរដ្ឋអាមេរិក Donald N Jensen បាននិយាយថា អនាគតមើលទៅអាក្រក់ណាស់សម្រាប់ពូទីន។ Jensen បាននិយាយថា «យើងមិនទាន់ឃើញរឿងទាំងមូលចាក់ចេញនៅឡើយទេ។ នេះគ្រាន់តែជាកិច្ចព្រមព្រៀងមួយចំនួនដែលយើងមិនទាន់បានឮអំពីព័ត៌មានលម្អិត។ ខ្ញុំគិតថាក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានសប្តាហ៍ និងប៉ុន្មានខែខាងមុខនេះ វានឹងបង្ហាញឲ្យឃើញកាន់តែច្បាស់»។ «អ្នកចាញ់ដ៏ធំគឺពូទីន នេះមិនមែនជាការល្អសម្រាប់ប្រធានាធិបតីរុស្ស៊ីទេ»។ ដោយចង្អុលទៅកន្លែងកើតហេតុនៅតាមដងផ្លូវនៃទីក្រុង Rostov-on-Don កាលពីថ្ងៃសៅរ៍ លោក Jensen ក៏បាននិយាយអំពីកង្វះការរួបរួមនៅក្នុងប្រទេសរុស្ស៊ីផងដែរ។
លោក Jensen បាននិយាយថា «មនុស្សជាច្រើនកំពុងថតរូប Selfie មនុស្សជាច្រើនកំពុងតែពេញចិត្តចំពោះក្រុមទាហានស៊ីឈ្នួលរបស់លោក Prigozhin-Wagner ហើយនេះមិនមែនជាសញ្ញាល្អទេ»។
តើអ្វីជាជំហានបន្ទាប់របស់លោក ពូទីន?
ឧត្តមសេនីយ Philip Breedlove អតីតមេបញ្ជាការនៃទីបញ្ជាការអឺរ៉ុបរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក បាននិយាយថា លោក ពូទីន «នឹងព្យាយាមបង្រួបបង្រួមគ្នាឡើងវិញ»។ លោកបានមានប្រសាសន៍ថា «ពូទីននឹងព្យាយាមត្រឡប់ទៅរាជធានីរបស់លោកវិញ ហើយបង្ហាញថា គាត់ជាអ្នកគ្រប់គ្រងគ្រប់ពេលវេលា ហើយមិនមានអ្វីត្រូវព្រួយបារម្ភនោះទេ។ ហើយគាត់នឹងព្យាយាមលាបពណ៌ថា ជាជ័យជំនះដែលគាត់អាចបញ្ចប់វាដោយគ្មានឈាម និងទទួលបានអ្វីៗគ្រប់យ៉ាងឡើងវិញ»។
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ មានសំណួរជាច្រើនអំពីរបៀបដែលលោកពូទីននឹងដោះស្រាយជាមួយការដឹកនាំយោធា រួមទាំងរដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិដែលកាន់តំណែងយូរ Sergei Shoigu ដែលជាគោលដៅចម្បងមួយនៃកំហឹងរបស់លោក Prigozhin។
លោក Prigozhin បានចោទប្រកាន់លោក Shoigu និងប្រធានអគ្គសេនាធិការ Valery Gerasimov ជាច្រើនខែពីបទអសមត្ថភាព និងដកហូតគ្រាប់រំសេវពីយុទ្ធជនរបស់គាត់ ខណៈដែលពួកគេប្រយុទ្ធដណ្តើមយកទីក្រុង Bakhmut នៅអ៊ុយក្រែន។
បណ្តាញទូរគមនាគមន៍ជាភាសារុស្សីបានច្របូកច្របល់ជាមួយនឹងការរំពឹងទុកថា តើអ្នកណាអាចស្នងតំណែង លោក Shoigu ជាមួយនឹងអភិបាលនៃតំបន់ Tula លោក Alexei Dyumin ដែលបានកាន់តំណែងជាកងទ័ពកំពូល និងសន្តិសុខប្រធានាធិបតី ត្រូវបានគេមើលឃើញថាជាការពេញចិត្ត។
លោក Rob Lee មកពីវិទ្យាស្ថានស្រាវជ្រាវគោលនយោបាយការបរទេស ដែលមានមូលដ្ឋាននៅសហរដ្ឋអាមេរិកបាននិយាយថា ការបះបោរបានធ្វើឲ្យលោក Shoigu និងប្រធានកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ Valery Gerasimov មើលទៅទន់ខ្សោយ។
តើការបះបោរនឹងប៉ះពាល់ដល់សង្គ្រាមនៅអ៊ុយក្រែនយ៉ាងណា?
ទីក្រុង Kyiv កាលពីថ្ងៃសៅរ៍បាននិយាយថា ភាពចលាចលបានផ្តល់ «បង្អួចនៃឱកាស» សម្រាប់ការវាយលុកដែលរង់ចាំជាយូរមកហើយ។ ប៉ុន្តែទីក្រុងម៉ូស្គូបានទទូចថា ការបះបោរនឹងមិនប៉ះពាល់ដល់ប្រតិបត្តិការរបស់ខ្លួនក្នុងប្រទេសអ៊ុយក្រែនទេ ហើយអ្នកវិភាគយោធាមួយចំនួនហាក់ដូចជាបានយល់ព្រម។
បើតាមអភិបាលក្រុងកៀវ បានឲ្យដឹងថា ការវាយប្រហាររបស់រុស្ស៊ីបានបន្តកាលពីថ្ងៃសៅរ៍ ដោយបានសម្លាប់មនុស្ស ៥នាក់ ក្នុងទីក្រុងនេះ។ កាលពីថ្ងៃអាទិត្យ រុស្ស៊ីបាននិយាយថា ខ្លួនបានវាយប្រហារអ៊ុយក្រែនជាច្រើនលើកនៅភាគខាងកើត និងភាគខាងត្បូងនៃប្រទេស ដែលក្រុងកៀវ បានប្រកាសពីការកើនឡើងនៃការវាយប្រហារ។ ប៉ុន្តែក្រុមអ្នកជំនាញជឿថា ការបះបោរនឹងជាការបំផ្លិចបំផ្លាញដល់ទឹកចិត្តរបស់កងទ័ពរុស្ស៊ីនៅអ៊ុយក្រែន ដែលបានស៊ូទ្រាំនឹងការខាតបង់យ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរក្នុងរយៈពេល ១៦ខែសម្រាប់ការទទួលបានទឹកដីបន្ដិចបន្ទួច។
សូមជម្រាបថា ក្រុម Wagner បានសម្តែងតួនាទីរបស់ខ្លួនកាន់តែខ្លាំង និង កាន់តែលេចធ្លោលើឆាកអន្តរជាតិ បន្ទាប់ពីបានជួយរដ្ឋាភិបាលរុស្ស៊ីនៅក្នុងសង្គ្រាមនៅអ៊ុយក្រែនជាពិសេស ការជួយវាយគ្រប់គ្រងលើសមរភូមិ បាក់មុត (Bakhmut) ដែលក្រុម Wagner បានលើកទង់ជ័យជំនះរបស់ខ្លួនក្នុង អំឡុងខែមេសា ឆ្នាំ២០២៣។ សង្គ្រាមនៅក្រុងបាក់មុត (Bakhmut) គឺជា សង្គ្រាមដ៏កាចសាហាវបំផុតដែល មានជីវិតមនុស្សច្រើនម៉ឺននាក់បានស្លាប់ និងរបួស ហើយហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធនានាក្នុងក្រុងនេះ ត្រូវបានខ្ទេចខ្ទីអស់ទាំងស្រុង។ ប៉ុន្តែក្រុមទាហានស៊ីឈ្នួលឯកជននេះ នៅតែអាចយកជោគជ័យនៅទីនោះបាន បើទោះបីជាកងកម្លាំងអ៊ុយក្រែនមានការបំពាក់ដោយអាវុធទំនើបពីក្រុមអង្គការណាតូ នៃប្រទេសលោកខាងលិចក៏ដោយ៕
