សម្តេចពិជ័យសេនាទៀ បាញ់ជាឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី រដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិ ត្រូវសមាជិកាគណៈកម្មាធិការកណ្តាល បោះឆ្នោតគាំទ្រជា អនុប្រធានគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជានៅក្នុងមហាសន្និបាទរបស់គណបក្សកាន់អំណាចមួយនេះនៅថ្ងៃទី២៤ខែធ្នូឆ្នាំ២០២១នេះ។
តើសម្តេចពិជ័យសេនាមានប្រវត្តិយ៉ាងដូចម្តេច?
យោងតាមសៀវភៅ “ជនដែលត្រូវគេបាញ់” បានបង្ហាញថា លោកបាន កើតនៅថ្ងៃទី៥ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ១៩៤៥ និងមានឈ្មោះពិតពីកំណើត “ទៀ សង្វាន” កើតនៅភូមិកោះស្រឡៅ ឃុំកាពិ ស្រុកកោះកុង ខេត្តកោះកុង។
ឪពុកមានឈ្មោះ ទៀ តិក មុខរបរធ្វើស្រែ និងកាប់អុសលក់ និងម្តាយឈ្មោះ នូ ផេងចិន្តា មុខរបរកសិករ។លោកមានបងប្អូនបង្កើត ៥នាក់។
កុមារា ទៀ សង្វាន បានក្លាយជាក្មេងកំព្រាឪពុកនៅពេលមានអាយុទើបតែ ១១ ឆ្នាំ ក្រោយពេលដែលឪពុកដែលមានជំងឺប្រចាំកាយបានធ្វើមរណកាលទៅ។សង្វានបានក្លាយជាអ្នកស៊ីឈ្នួលឡើងបេះផ្លែស្លាឲ្យអ្នកភូមិ និងរកត្រី ដើម្បីផ្គត់ផ្គង់គ្រួសារ។
នៅឆ្នាំ១៩៥៧ ទៀ សង្វាន ត្រូវបានម្តាយបញ្ជូនឲ្យទៅនៅវត្ត។ រហូតដល់ឆ្នាំ១៩៦០ សង្វាន (ទៀ បាញ់) មានអាយុ ១៥ ឆ្នាំ។
ទៀ សង្វាន ចេញធ្វើការតស៊ូ គឺនៅឆ្នាំ១៩៦១ ដោយទាក់ទងជាមួយចលនាតស៊ូក្នុងព្រៃ រហូតដល់ត្រូវអាជ្ញាធរចាប់ធ្វើទារុណកម្ម និងឃុំឃាំង។ការសម្រេចចេញទៅតស៊ូនេះដោយសារតែមានការឈឺចាប់ទៅនឹងទង្វើរបស់ ប៉ូលិស និងជីវពលភូមិ មកសំឡុតគំរាមម្តាយ ឲ្យប្រគល់ប្អូនស្រីរបស់គេ ដែលទើបមានអាយុ ១៣ ឆ្នាំ ដើម្បីយកទៅជូនលោកកុម្មុយ សៀ ប៉ូលិស សម្រាប់សប្បាយខាងផ្លូវតណ្ហា។ សង្វាន ប្រកែកតវ៉ា និងគំរាមពួកទាំងនោះ មិនឲ្យយកប្អូនស្រីគេទៅដាច់ខាត ទោះគេត្រូវប្តូរជីវិតក៏ដោយ ក៏ពុំឲ្យពួកទាំងនោះ ធ្វើបាបប្អូនស្រីគេដែរ។
ថ្ងៃទី១៧ ខែកក្កដា ឆ្នាំ១៩៦៥ ក្រោយពីរួចខ្លួនបាន ៧ថ្ងៃ ក្រុមជីវពល ៥នាក់ និងប៉ូលិស ២នាក់ បានមកតាមចាប់សង្វាន និងមនុស្សម្នាក់ទៀត ឈ្មោះ តា កៅ។ ពួកគេបានចាប់អ្នកទាំងពីរ ចងដៃ បណ្ដើរយកទៅបាញ់ចោល នៅជើងភ្នំកោះអណ្ដែត។ ក៏ប៉ុន្តែចៃដន្យ យុវជន សង្វាន មិនស្លាប់ ហើយបានរត់ចូលព្រៃ រួចខ្លួន។
ចាប់ពីពេលនោះមក ស្ថានភាពទាំងនោះ បានជំរុញឲ្យយុវជន សង្វាន ធ្វើចលនាតស៊ូ ក្នុងព្រៃជាបន្តបន្ទាប់ រហូតបានក្លាយជាមេទ័ពដ៏ខ្លាំងពូកែ ដឹកនាំទ័ពវាយប្រឆាំងសត្រូវ នៅតំបន់ខេត្តកោះកុង តាំងពីថ្ងៃទី១៧ ខែកក្កដា ឆ្នាំ១៩៦៥ រហូតចូលរួមសកម្មភាពរំដោះប្រទេស ខែមករា ឆ្នាំ១៩៧៩ ពីរបបប្រល័យពូជសាសន៍ ប៉ុល ពត។
នៅក្នុងអំឡុងពេលតស៊ូនោះ មនុស្សជាច្រើនក្នុងភូមិ និងក្រុមអ្នកតស៊ូ បានហៅឈ្មោះលោកពី ទៀ សង្វាន ទៅជាឈ្មោះ ទៀ បាញ់ ដោយលួចលាក់ ហើយឈ្មោះនេះ បានត្រូវប្រើរហូតមកដល់សព្វថ្ងៃ។
សមមិត្ត ទៀ បាញ់ បានរៀបការជាមួយភរិយា ឈ្មោះ តៅ តឿន នៅភូមិគិរីវង្ស នាថ្ងៃទី៤ ខែមេសា ឆ្នាំ១៩៧៥ នៅក្នុងព្រៃ ក្រោមការប្រកាសជាផ្លូវការរបស់លោក សាយ ភូថង ដែលត្រូវជាចាស់ទុំ និងឪពុកមារបស់លោកផង។ ជាចំណងដៃអាពាហ៍ពិពាហ៍ លោកនិងភរិយាមានកូនពីរនាក់ គឺកូនច្បងទី១ ឈ្មោះ ទៀ ស្យាម និងកូនប្រុសទី២ ឈ្មោះ ទៀ ទីហា។
ប្រវត្តិការងារ៖
- នៅឆ្នាំ១៩៧៩៖ ប្រធានយោធាខេត្តកោះកុង
- ខែកក្កដា ឆ្នាំ១៩៧៩៖ ប្រធានស្នងការហ្វឹកហ្វឺនអគ្គសេនាធិការក្រសួងការពារជាតិ
- ឆ្នាំ១៩៧៩-១៩៨០៖ អនុប្រធានអគ្គសេនាធិការទទួលបន្ទុកវិទ្យុទាក់ទងអាកាសចរ
- ឆ្នាំ១៩៨០-១៩៨២៖ អនុរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការពារប្រទេស ទទួលបន្ទុកវិទ្យុទាក់ទងអាកាសចរ បច្ចេកទេស ហិរញ្ញវត្ថុ និងកិច្ចទាក់ទងអន្តរជាតិយោធា
- ឆ្នាំ១៩៨២-១៩៨៤៖ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងគមនាគមន៍ ដឹកជញ្ជូន និងប្រៃសណីយ៍
- ឆ្នាំ១៩៨៤-១៩៨៧៖ អនុរដ្ឋមន្ត្រីក្រុមប្រឹក្សារដ្ឋមន្ត្រី និងជារដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងគមនាគមន៍ដឹកជញ្ជូន និងប្រៃសណីយ៍
- ឆ្នាំ១៩៨៧-១៩៨៨៖ អនុរដ្ឋមន្ត្រីក្រុមប្រឹក្សារដ្ឋមន្ត្រី និងជារដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការពារជាតិ
- ឆ្នាំ១៩៨៨-១៩៩៣៖ សមាជិករដ្ឋសភា អនុរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការពារជាតិ ក្នុងរដ្ឋាភិបាលបណ្តោះអាសន្ន និងជាសហរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការពារជាតិ
- ឆ្នាំ១៩៩៣-១៩៩៤៖ សហរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការពារជាតិ
- ឆ្នាំ១៩៩៤-១៩៩៥៖ សហអគ្គមេបញ្ជាការរង និងជាសហរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការពារជាតិ
- ឆ្នាំ១៩៩៥-១៩៩៨៖ ទេសរដ្ឋមន្ត្រី និងជាសហរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការពារជាតិ
- ឆ្នាំ១៩៩៨-២០០០៖ នាយឧត្ដមសេនីយ៍ផ្កាយមាស៤ ទេសរដ្ឋមន្ត្រី និងសហរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការពារជាតិ
- ឆ្នាំ២០០០-២០០៤៖ ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី សហរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការពារជាតិ
- ២២មីនា ឆ្នាំ២០០៦ មកដល់បច្ចុប្បន្ន៖ ជាឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការពារជាតិ
រដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិ នាយឧត្ដមសេនីយ៍ ទៀ បាញ់ ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការពារជាតិ ត្រូវបានព្រះករុណា ព្រះមហាក្សត្រ ចេញព្រះរាជក្រឹត្យ ប្រោសព្រះរាជទានគោរមងារ “សម្តេចពិជ័យសេនា” តាមរយៈព្រះរាជក្រឹត្យ ចុះថ្ងៃទី២៩ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៧៕