ថ្ងៃនេះសារព័ត៌មានត្រយងសូមលើកយកប្រវត្តិល្បែងប្រជាប្រិយខ្មែរមួយប្រភេទទៀតមកជម្រាបជូនប្រិយមិត្តអ្នកអានបានយល់ជ្រាបដូចខាងក្រោម។
ល្បែងឈូង ជាល្បែងមួយយ៉ាង របស់មនុស្សកម្លោះក្រមុំ ឬមនុស្សចំណាស់ៗប្រុសស្រីទូទាំងកម្ពុជរដ្ឋ គេតែងតែលេងនៅវេលាយប់ខែភ្លឺ ក្នុងរដូវចូលឆ្នាំថ្មី (ខែចេត្រ-ពិសាខ)។ គេចែកគ្នាជា២ពួក ប្រុស១ពួក និងស្រី១ពួក។ ក្នុង១ពួកៗ មានគ្នាចំនួន១០នាក់ ឬ២០នាក់ឡើងទៅ ឈរត្រៀមជា២ជួរ ទល់មុខគ្នា ឃ្លាតពីគ្នាប្រមាណ៨ទៅ១០ ម៉ែត្រ។ គេយកក្រមាឬកន្សែងមកឆ្មូលឱ្យមូលចងរឹតឱ្យតឹងណែនល្អ ទុកឱ្យមានកន្ទុយបន្តិចហៅថា «ឈូង» សម្រាប់កាន់បោះឬចោលទៅមករកគ្នា។ ឈូងមាន ២បែប៖ ១. ឈូងច្រៀងរាំ ២.ឈូងលោះខ្ញុំ។
១. ឈូងច្រៀងរាំ មុនដំបូង ពួកខាងប្រុសបោះឈូងទៅឱ្យពួកខាងស្រី ពួកខាងស្រីប្រុងចាប់កុំឱ្យធ្លាក់ដល់ដី បើធ្លាក់ដល់ដី គេចាត់ជាស្អុយ ហើយគេផ្ដើមបោះទៅឱ្យខាងប្រុសវិញ ពួកខាងប្រុសប្រុងចាប់កុំឱ្យធ្លាក់ដល់ដី។ កាលចាប់បានហើយ ចោលសំដៅទៅពួកខាងស្រី គឺសំដៅនាងណាដែលខ្លួនស្ម័គ្រ បើចោលខុសគេចាត់ជាស្អុយ រួចគេផ្ដើមបោះជាថ្មីទៀត។ បើចោលត្រូវស្រីណាហើយ ស្រីនោះច្រៀងរាំយកឈូងទៅជូនខាងប្រុស ហៅថាច្រៀងរាំជូនឈូង។ របៀបច្រៀងរាំនោះ ម្នាក់កាន់ឈូងនាំមុខ ម្នាក់ដៃទទេរាំតាមក្រោយ ហើយច្រៀងជាទំនុកថា «ប្អូនចាប់ឈូងបាន ឈូងបែកជាបួន ព្រលឹងប្រុសស្ងួន ទទួលឈូងទៅ»។ ពួកស្រីៗក្រៅពីនោះគ្រប់គ្នាទទួលថា «ឱណាកែវ កែវពីអា ឱណាកែវអឺយ អឺអឺងអឺយ!» រួចហើយហុចឈូងនោះទៅឱ្យប្រុសៗ ទទយលយក ហើយក៏ផ្ដើមបោះឈូងនោះទៅឱ្យពួកខាងស្រីចាប់វិញ។ បើពួកស្រីចាប់ឈូងបាន ក៏ចោលសំដៅទៅពួកប្រុស បើចោលត្រូវប្រុសណា ប្រុសនោះត្រូវរាំនាំឈូងទៅជូនស្រី ដោយច្រៀងជាទំនុកថា «បងចាប់ឈូងបាន បងបីត្រកង ព្រលឹងមាសបង ទទួលឈូងទៅ»។ ពួកប្រុសៗគ្រប់គ្នាទទួលបន្ទរថា « ឱណាកែវ កែវពីអា ឱណាកែវអឺយ អឺអឺងអឺយ!» ហើយក៏ហុចឈូងនោះទៅឱ្យពួកខាងស្រីៗទទួលយកទើបផ្ដើមបោះតទៅទៀត។
២. ឈូងលោះខ្ញុំ ដើមដំបូង ខាងប្រុសគេផ្ដើមច្រៀង១ទំនុកជាមុន។ ឯទំនុកច្រៀងឈូងមានច្រើនបែប ប្លែកៗ ទៅតាមប្រាជ្ញារបស់អ្នកនាំច្រៀងនិងតាមស្រុក។ ទីនេះស្រង់យកតែទំនុកធម្មតា ដែលអ្នកលេងឈូងគ្រប់ស្រុកគេតែងច្រៀងគ្រប់គ្នាថា៖ «បងបោះឈូងទៅ អូនអើយ កម្ពស់ចុងដូង (ស្ទួន) ក្រមុំឈរច្រូងអូនអើយទទួលឈូងបង» ឬថា «បងបោះឈូងទៅ ឈូងបែកជា៤ ស្រីណាមានខ្លួន ទទួលឈូងបង» ។ល។ ច្រៀងហើយគេស្រែកប្រាប់ថា «ឈូងអើយ ឈូង!» ហើយអ្នកផ្ដើមទំនុកក៏បោះឈូងទៅលើពួកស្រីៗ ឱ្យពួកស្រីៗចាប់។ ខាងស្រីចាប់ឈូងបាន គេចោលសំដៅទៅរកប្រុសណាដែលគេត្រូវចិត្ត បើចោលទៅត្រូវប្រុសណា គេទៅចាប់យកប្រុសនោះមកទុកខាងពួកគេ។ បើចោលមិនត្រូវទេ ខាងប្រុសគេចាប់ឈូងនោះ ចោលសំដៅមករកស្រីណាដែលគេស្ម័គ្រ បើខាងប្រុសចោលមកត្រូវខាងស្រីហើយ ប្រុសម្នាក់ដែលស្រីចាប់យកទៅលើកមុន ត្រូវបានរួចខ្លួន បើប្រុសចោលមិនត្រូវស្រីវិញទេ ប្រុសម្នាក់នោះត្រូវនៅខាងស្រីដដែល។ បើខាងណាប៉ិនប្រសប់គេចោលយកខាងម្ខាងទាល់តែអស់។ កាលណាអស់គ្នាហើយគេផ្ដើមលេងសាជាថ្មី ដោយឱ្យខាងស្រីបោះឈូង ទៅរកខាងប្រុសមុនវិញ។ មុននឹងស្រីៗ បោះឈូងទៅឱ្យប្រុសគេស្រែកច្រៀងថា «អូនបោះឈូងទៅ បងអើយ កម្ពស់ចុងស្លា ប្រុសឈរត្រៀបត្រា បងអើយទទួលឈូងប្អូន»។ល។ ច្រៀងហើយគេស្រែកថា «ឈូងអើយ ឈូង!» ហើយគេបោះឈូងទៅលើពួកប្រុសៗ។ ឯខាងប្រុស បើគេចាប់ឈូងខាងស្រីបានហើយ គេចោលឈូងនោះសំដៅស្រីៗ កាលត្រូវលើស្រីណាម្នាក់ គេចាប់យកស្រីនោះមកទុកខាងគេ។ បើខាងណាអស់មនុស្ស គេចែកគ្នាលេងសាជាថ្មី។ មនុស្សដែលគេចាប់បាននោះ ជួនកាលកេចងមុខឱ្យជិត លេងឱ្យរត់ទៅកាន់ទីផ្សេងៗ ជាការកម្សាន្តសប្បាយ។ របៀបលេងបែបទី២នេះ ជួនកាលអ្នកលេង គេច្រូតកាត់មិនបាច់ច្រៀង ស្រាប់តែចោលតែម្ដងក៏មាន។
ល្បែងនេះ រាប់ចូលក្នុងពួកការហាត់ភ្នែកឱ្យវៃ ហាត់ប្រាណដៃឱ្យត្រង់ផង ជាការកម្សាន្តសប្បាយ ដោយមានការរាំច្រៀងលាយជាមួយផង៕
សូមចុចអាន – ជិតចូលឆ្នាំ សូមឈ្វេងយល់ពីប្រវត្តិល្បែងប្រជាប្រិយខ្មែរ៖ ទីមួយ ប្រវត្តិល្បែងស្ដេចចង់ ឬល្បែងអៀវ!
ប្រភព៖ ដកស្រង់ពី ល្បែងប្រជាប្រិយខ្មែរ រៀបរៀបដោយ ក្រុមជំនុំទំនៀមទម្លាប់ខ្មែរ (ព.ស២៥០៧ ស.គ ១៩៦៤)
