កំណើនសេដ្ឋកិច្ច វឌ្ឍនភាពសង្គម និងភាពបត់បែនខាងនយោបាយ ស្របតាមការរីកចម្រើនសកល បានជះឥទ្ធិពលយ៉ាងខ្លាំងលើផ្នែកវប្បធម៌។ ក្នុងនោះវិស័យអក្សរសាស្ត្រ និងភាសាដែលជាផ្នែកមួយនៃវប្បធម៌ ហើយបានដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការទំនាក់ទំនង និងការកសាងលិខិតបទដ្ឋានគតិយុត្តិ ក៏មានការប្រែប្រួលផងដែរ ដោយគេសង្កេតឃើញថា ពីមួយជំនាន់ទៅមួយជំនន់ ពាក្យថ្មីៗ ប្រយោគ ឃ្លោងឃ្លាប្លែកៗក៏លេចឡើងជាហូរហែ។ ជាមួយគ្នានេះ បញ្ហាប្រឈមក៏កើតមានដែរ បញ្ហានោះគឺការស្ដាប់មិនយល់ ឬយល់មិនស្របគ្នាទៅតាមមូលដ្ឋានគ្រឹះនៃពាក្យ។ អ្នកដែលប្រឈមខ្លាំងជាងគេនោះ គឺអ្នកសារព័ត៌មាន និងប្រតិបត្តិករប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ ដែលតែងពាំនាំខ្លឹមសារសំខាន់ៗនានាពីក្រុមអ្នកដឹកនាំប្រទេស ទៅកាន់ប្រជាពលរដ្ឋ និងពីប្រជាពលរដ្ឋមកកាន់ក្រុមអ្នកដឹកនាំប្រទេសវិញ ដោយធ្វើយ៉ាងណាសម្រាយខ្លឹមសារដ៏ស្មុគស្មាញឲ្យខ្លី និងងាយយល់ទៅឲ្យសាធារណជនទូទៅបានជ្រាប ដោយត្រឹមត្រូវតាមខ្លឹមសារដើម។
ជាក់ស្ដែង នៅដើមអាណត្តិរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលថ្មី នីតិកាលទី៧នៃរដ្ឋសភា គេសង្កេតឃើញ និងឮនូវពាក្យថ្មីៗជាច្រើន បន្ថែមលើពាក្យថ្មីៗដែលធ្លាប់បានឃើញ និងឮកាលពីអាណត្តិមុនដូចជា៖ សង្គតិភាព បរិយាបន្ន និង បរិវត្តកម្មឌីជីថល ជាដើម។ តើពាក្យទាំងនេះ មានអត្ថន័យដូចម្ដេច?
សង្គតិភាព៖ ពាក្យនេះភាគច្រើនប្រើនៅក្នុងកិច្ចការបរទេស នៅពេលដែលធ្វើទំនាក់ទំនងគ្នា ដើម្បីទាញយកផលប្រយោជន៍ និងធានាមិនឲ្យមានការរំលោភបំពានគ្នា។ ក្នុងបរិបទនេះ សង្គតិភាព សំដៅដល់ទំនាក់ទំនងស្មើភាពគ្នា បម្រើដល់ផលប្រយោជន៍ គឺការបំពេញតម្រូវការដល់គ្នាទៅវិញទៅមករវាងរដ្ឋ និងរដ្ឋ, រដ្ឋ និងសហគមន៍អន្តរជាតិ។
ពាក្យនេះក៏ត្រូវបានយកមកប្រើក្នុងកិច្ចការនយោបាយផ្ទៃក្នុងរបស់កម្ពុជាដែរ ដែលវាមានអត្ថន័យថា គ្រប់ក្រសួង ស្ថាប័ន អង្គភាពសាធារណៈ និងរដ្ឋបាលថ្នាក់ក្រោមជាតិទាំងអស់នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ត្រូវអនុវត្តតាមគោលការណ៍តែមួយ មិនត្រួត ឬជាន់តួនាទីគ្នា បំពេញឲ្យគ្នាទៅវិញទៅមក និងប្រទាក់ក្រឡាគ្នាជាប្រព័ន្ធ។
ពាក្យ សង្គតិភាព វាត្រូវគ្នានឹងភាសាបរទេស Consistency ។ ហើយគេតែងឮការអាន ឬនិយាយថា «សង់ គត់ ភាព» ប៉ុន្តែគួរតែអាននិយាយថា «ស័ង គៈ តិ ភាព» វិញ ដើម្បីឲ្យត្រូវទៅតាមរូបរាងនៃពាក្យ។
បរិយាបន្ន៖ ក្នុងន័យត្រង់ គឺជាការរួមបញ្ចូលគ្នា ឬការរួមគ្នា។ ប៉ុន្តែន័យជាសកលវិញ គឺសំដៅដល់ ការលើកកម្ពស់ស្ថានភាពរបស់បុគ្គល និងក្រុមនានា ក្នុងការចូលរួម និងទទួលផលពីសកម្មភាពនានារបស់សង្គមដោយមិនរើសអើង។
ពាក្យនេះ គេសង្កេតឃើញមានប្រើក្នុងសន្ទរកថា និងលិខិតបទដ្ឋានគតិយុត្តិនានា នៃកិច្ចការនយោបាយដឹកនាំប្រទេសផ្ទៃក្នុង។ បរិយាបន្ន (មិនត្រូវសរសេរ បរិយាប័ន្ន ទេ) អានថា «ប៉ៈ រ៉ិ យ៉ា ប័ន» វាត្រូវគ្នានឹងពាក្យបរទេសថា Inclusiveness ។
បរិវត្តកម្មឌីជីថល៖ យើងធ្លាប់តែឮពាក្យ បរិវត្ត មានន័យថា កែប្រែ កែសម្រួល កែទម្រង់ (បើជានាម បរិវត្តន៍) ។ ចុះពាក្យបរិវត្តកម្មឌីជីថល មានន័យដូចម្ដេច? បច្ចុប្បន្ននេះ ពិភពលោកបានកំណត់ថាជាយុគសម័យបដិវត្តន៍ឧស្សាហកម្ម ៤.០ វិស័យវិទ្យាសាស្ត្រ និងបច្ចេកវិទ្យាកំពុងរីកចម្រើនយ៉ាងឆាប់រហ័សនៅក្នុងស្រទាប់សង្គមមនុស្សទូទាំងពិភពលោក ចង់ ឬមិនចង់កម្ពុជាក៏ត្រូវរងឥទ្ធិពលនេះផងដែរ ហើយត្រូវសម្របខ្លួន ទទួលយក និងទាញយកផលប្រយោជន៍ផ្លាស់ប្ដូរអស់ទាំងនេះ។ ជាមួយគ្នានេះ បច្ចេកវិទ្យាឌីជីថល បានដើរតួនាទីស្នូល និងជាចលករដ៏សំខាន់ក្នុងសកម្មភាពសេដ្ឋកិច្ចពាណិជ្ជកម្ម សង្គម ដែលត្រូវជំរុញឲ្យការធ្វើនយោបាយគ្រប់គ្រងប្រទេស ត្រូវតែសមស្របទៅនឹងបរិការណ៍ទាំងអស់នេះដែរ។ដូច្នេះយើងអាចនិយាយឲ្យងាយយល់ថា សកម្មភាពសេដ្ឋកិច្ច សង្គម និងនយោបាយ ត្រូវបានកែសម្រួលពីរបៀបរបបពីមុន មកដំណើរការដោយមានការចូលរួមពីបច្ចេកវិទ្យាឌីជីថល។ នេះហើយគេហៅថា បរិវត្តកម្មឌីជីថល ត្រូវនឹងពាក្យបរទេសថា Digital Transformation ដែលនិយាយឲ្យងាយយល់ថា ធ្វើកំណែទម្រង់លើគ្រប់វិស័យឲ្យទៅជាប្រព័ន្ធបច្ចេកវិទ្យាឌីជីថល។
អត្ថបទ៖ ឈិន ធារ៉ាត់
