ដោយសារស្ថានភាពភូមិសាស្ត្រអំណោយផល ដីកសិកម្មមានជីជាតិ និងការមិនទាន់ជ្រាបចូលពោរពាសជី និងថ្នាំគីមីកសិកម្ម ខេត្តព្រះវិហារត្រូវបានចាត់ជាខេត្តកសិកម្មសរីរាង្គដ៏មានសក្ដានុពលរបស់កម្ពុជា។ នេះជាការលើកឡើងដូចគ្នារបស់ប្រធានមន្ទីរកសិកម្មខេត្តព្រះវិហារ អង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលធ្វើការលើកសិកម្ម និងសហគមន៍កសិកម្ម។
ប្រធានមន្ទីរកសិកម្ម រុក្ខា ប្រមាញ់ និងនេសាទ ខេត្តព្រះវិហារ លោក ពឹង ទ្រីដា ពន្យល់ពីស្ថានភាពភូមិសាស្ត្រកសិកម្មក្នុងខេត្តព្រះវិហារដូច្នេះថា ខេត្តព្រះវិហារមានសណ្ឋានដីលក្ខណៈខ្ពង់រាប អំណោយផលដល់ក្សេត្របរិស្ថាន ឬកសិ-អេកូឡូស៊ី ដោយមានស្ទឹងសែនហូរកាត់៦ស្រុក និងមានដៃស្ទឹងខណ្ឌចែកសណ្ឋានដីជាដុំ ងាយស្រួលគ្រប់គ្រង។ ព្រៃឈើ និងផ្លូវទឹកបាននាំមកនូវជីជាតិយ៉ាងល្អ អំណោយផលដល់ដំណាំកសិកម្មធម្មជាតិ មិនចាំបាច់ប្រើជី ឬថ្នាំគីមីបំប៉នដំណាំឡើយ ដូច្នេះការដាំដុះគឺមានលក្ខណៈសរីរាង្គស្ទើរទាំងស្រុង។
លោកប្រធានមន្ទីរបញ្ជាក់ថា ដំណាំកសិកម្មសរីរាង្គដែលកំពុងមានសក្ដានុពលជាងគេ គឺដំណាំស្រូវ ដែលផ្ទៃដីជាង ១ម៉ឺនហិចតា ដោយទិន្នន័យនេះបានពីការវាយតម្លៃដោយក្រុមហ៊ុនឯករាជមួយ ធ្វើឡើងតាមការស្នើពីក្រុមហ៊ុននាំចេញអង្ករទៅទីផ្សារអន្តរជាតិ។ ក្រៅពីស្រូវសរីរាង្គ ខេត្តព្រះវិហារក៏នៅមានដំណាំកសិឧស្សហកម្មសរីរាង្គដទៃទៀតដូចជា ស្វាយចន្ទី និងដំឡូងមីជាដើមផងដែរ។
បច្ចុប្បន្ននេះ ដើម្បីធានាបាននូវស្ថិរភាពតម្លៃ និងចំណូលបន្ថែម ព្រមទាំងអត្ថប្រយោជន៍ជាច្រើនទៀតនៃកសិកម្មប្រជាកសិករខេត្តព្រះវិហារបានចងក្រងជាសហគមន៍បាន ៤៣ សហគមន៍ មានប្រមាណជាង១ម៉ឺនគ្រួសារ ក្នុងនោះសហគមន៍ចំនួន ៣៣ បានចុះកិច្ចសន្យាជាមួយក្រុមហ៊ុនឯកជន ដើម្បីផលិតកសិផលសរីរាង្គ។
បើទោះបីជាមានកត្តាអំណោយផល ដូចបានលើកឡើងខាងក្ដី កសិកម្មសរីរាង្គក្នុងខេត្តព្រះវិហារនៅតែប្រឈមនឹងបញ្ហាលួចប្រើប្រាស់ជី និងថ្នាំគីមីកសិកម្ម ដែលកសិករមួយចំនួនចេះតែឆ្លៀតឱកាសប្រ ដើម្បីទទួលបានទិន្នផលច្រើន។ បញ្ហានេះ ត្រូវបានក្រុមហ៊ុនដែលចុះកិច្ចសន្យាទិញកសិផលពីសហភាពសហគមន៍កសិកម្មព្រះវិហារមានជ័យ រអ៊ូរទាំទៅកាន់កសិករ និងស្នើឲ្យកសិករគោរពទៅតាមកិច្ចសន្យា និងលក្ខខណ្ឌដែលបានកំណត់ ដើម្បីផលិតកសិផលឲ្យត្រូវតាមបទដ្ឋានសរីរាង្គអន្តរជាតិ។
សូមជម្រាបផងដែរថា សហភាពសហគមន៍កសិកម្មព្រះវិហារមានជ័យ ជាបណ្ដុំសហគមន៍ធំមួយនៅខេត្តព្រះវិហារ ដែលមានសមាជិកប្រមាណ៤៣សហគមន៍នៅក្នុងនោះ។
ពាក់ព័ន្ធនឹងបញ្ហា មិនអនុវត្តតាមគោលការណ៍កសិកម្មសរីរាង្គ ប្រធានក្រុមប្រឹក្សាភិបាល នៃសហភាពសហគមន៍កសិកម្មព្រះវិហារមានជ័យ ខេត្តព្រះវិហារ លោក នួន ដេ បានពន្យល់ពីវិធានការចំនួនពីរ គឺទីមួយ ប្រសិនបើកសិករណា ឬសហគមន៍កសិកម្មណាដែលមិនគោរពទៅតាមកិច្ចសន្យា និងគោលការណ៍កសិកម្មសរីរាង្គ សហគមន៍ ឬសហភាពសហគមន៍នឹងដកផលិតផលកសិកម្មនោះចេញពីកិច្ចសន្យា និងបន្តណែនាំរហូតដល់កសិករ ឬសហគមន៍នោះធ្វើការកែតម្រូវឲ្យត្រូវតាមបទដ្ឋានវិញទើបបញ្ចូលក្នុងកិច្ចសន្យាសាជាថ្មី។ ករណីថា កសិករ ឬសហគមន៍ដែលមិនព្រមគោរពតាមគោលការណ៍ ឬប្រព្រឹត្តកំហុសដដែលៗ សហភាព ឬសហគមន៍ នឹងព្យួរ ឬដកសមាជិកភាពតែម្ដង។ ប៉ុន្តែបើសិនជាសមាជិកនោះធ្វើការកែតម្រូវឲ្យត្រូវតាមគោលការណ៍ គេនឹងត្រូវបានដាក់បញ្ចូលជាសមាជិកឡើងវិញ។ ប្រធានក្រុមប្រឹក្សាភិបាល នៃសហភាពសហគមន៍កសិកម្មព្រះវិហារមានជ័យថា ធ្វើបែបនេះដើម្បីពង្រីកស្មារតីសហគមន៍កសិករឲ្យបានកាន់តែទូលំទូលាយ ព្រោះវាបាននាំមកនូវផលប្រយោជន៍ជាច្រើនដល់ប្រជាកសិករ។
ការប្រើប្រាស់ធាតុគីមីកសិកម្មអាចមកពីមូលហេតុកង្វះទំនុកចិត្តលើផលកសិកម្មរបស់ខ្លួន និងបារម្ភខ្លាចកសិផលរបស់ខ្លួនមិនបានដល់តម្រូវកាលដែលកំណត់ ខណៈដីបង្កបង្កើនផលចេះតែខ្សោះជីជាតិពីមួយឆ្នាំទៅមួយឆ្នាំ។
ដើម្បីគាំទ្រដល់កសិកម្មសរីរាង្គ និងជួយដោះស្រាយបញ្ហាខាងលើជូនកសិករ គម្រោងវិវឌ្ឍនាការកសិអេកូឡូស៊ី និងប្រព័ន្ធសុវត្ថិភាពស្បៀងអាហារនៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍ ហៅកាត់ថា ASESET បាននាំមកនូវវិធីសាស្ត្ររក្សាគុណភាពដីកសិកម្ម និងកំពុងបញ្ជ្រាបចំណេះដឹងនេះដល់កសិករកម្ពុជា ក៏ដូចជាសហគមន៍កសិកម្មនៅខេត្តព្រះវិហារដែលជាខេត្តគោលដៅមួយ គឺគម្រោងដំណាំគម្របដី។
ប្រធានគម្រោង ASESET លោក គង់ រ៉ាដា លើកឡើងថា ដំណាំគម្របដី មានសារៈសំខាន់ណាស់ក្នុងកែប្រែ ការរក្សា និងបង្កើនជីជាតិដីកសិកម្ម ជាពិសេសដំណាំប្រភេទស្រូវ។ លោកពន្យល់ថា ដំណាំស្រូវសរីរាង្គជាដំណាំយុទ្ធសាស្ត្ររបស់ខេត្តព្រះវិហារ ខណៈបញ្ហាដែលកំពុងប្រឈមគឺដីកាន់តែខ្សោះជីជាតិ។ ដូច្នេះដំណាំគម្របដីមាននាទីសំខាន់ណាស់ ក្នុងការជួយដល់កសិកររក្សាបាននូវនិរន្តរភាពគុណភាពដី ដើម្បីបង្កបង្កើនកសិផលសរីរាង្គ។
ថ្លែងនៅក្នុងពិព័រណ៍កសិ-អេកូឡូស៊ី លោក គង់ រ៉ាដា ថា គម្រោង ASESET បានគាំទ្រផ្នែកបច្ចេកទេស និងគ្រាប់ពូជដល់សហគមន៍ ដើម្បីធ្វើយ៉ាងណាឲ្យប្រជាកសិករមានឱកាសទទួលបានដំណាំគម្របដីកាន់តែកៀកស្និទ្ធពួកគាត់ ហើយធានាថាពួកគាត់រក្សាបាននូវនិរន្តរភាពនៃដំណាំសរីរាង្គ ដែលជាប្រយោជន៍យូរអង្វែងសម្រាប់ពួកគាត់។
បើតាមតំណាងក្រុមហ៊ុននាំចេញអង្ករសរីរាង្គ ដែលជាដៃគូជិតស្និទ្ធរបស់សហភាពសហគមន៍កសិកម្មព្រះវិហារមានជ័យ និងប្រធានមន្ទីរកសិកម្មខេត្តព្រះវិហារ កសិករដែលរក្សាបានតាមលក្ខខណ្ឌកសិផលសរីរាង្គ គឺទទួលបាននូវបុព្វលាភបន្ថែមលើតម្លៃដើម ២៥០ រៀលក្នុងមួយគីឡូក្រាមសម្រាប់ស្រូវសរីរាង្គ និង ៣០ រៀលសម្រាប់ដំឡូងមីសរីរាង្គ។
សូមជម្រាបថា ខេត្តព្រះវិហារគេធ្លាប់ស្គាល់ថា ជាខេត្តដាច់ស្រយាលមួយនៅភាគខាងជើងនៃប្រទេសកម្ពុជា ដែលមានស្ថានភាពភូមិសាស្ត្រដីខ្ពង់រាប អំណោយផលដល់កសិកម្មដំណាំចម្ការ ដោយផ្ទៃដីដាំដុះមានទំហំជាង២សែនហិកតារ ក្នុងនោះដំណាំស្រូវមានជាង ១សែនហិកតារ ដំឡូងមីប្រមាណជា ៤ម៉ឺនហិកតារ ស្វាយចន្ទី ២ម៉ឺនហិចតា ចេកប្រមាណជា ៨ពាន់ហិចតា កៅស៊ូជាង ៣ ម៉ឺនហិកតារ ក្នុងនោះជាង ៣ពាន់ហិកតារជាលក្ខណៈគ្រួសារ និងដំណាំផ្សេងៗទៀត៕
អត្ថបទ៖ ឈិន ធារ៉ាត់
